ការសិក្សាវប្បធម៌–អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ណាស់ដូចជា:<ol><li>យល់ច្បាស់ពីមូលដ្ឋានគ្រឹៈសង្គមជាតិព្រលឹងជាតិព្រមជាមួយប្រភពវប្បធម៌ដោយប្រៀបធៀប និងច្នៃប្រឌិតជាមួយបរទេសដោយសមស្របតាមចំណូលចិត្ត និងលក្ខណៈជាតិ។</li><li>យល់ច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនមានល្អគេទទួលស្គាល់ និងបណ្តុះបណ្តាលមនោសញ្ចេតនា មនសិការ ថែរក្សាការពារសម្បត្តិជាតិ។</li><li>ចេះរកវិធានការ​ឬមធ្យោបាយទប់ស្កាត់និងវាយបកវប្បធម៌បរទេសយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ </li></ol>

តើការសិក្សាវប្បធម៌ អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ដូចម្តេចខ្លះចំពោះប្រជាជនខ្មែរ?

ឥទ្ធិពលវប្បធម៌បរទេសចំពោះយុវជនខ្មែរមាន :<ul><li>តន្ត្រីញាក់ញ័រខុសពីខ្មែរ និងសម្ភារៈបរទេសនិយម។</li><li>ភាពយន្តអាសអាភាស ឆក់ប្លន់កាប់ចាក់ ឃោរឃៅ ល្បិចកល់ ដ៏អាក្រក់។</li><li>មូតសក់ សម្លៀកបំពាក់ស៊ីវិល័យហួសហេតុ។</li><li>ឫកពារ មាយាទបរទេស(ចាប់ដៃ ញាក់ចិញ្ចើម លើកដៃ និងដើរលោតៗ។</li><li>អត្តចរិត ទំនៀមទម្លាប់ ឥរិយាបថបរទេសខុសពីខ្មែរ។</li></ul>វិធានការទប់ស្កាត់វប្បធម៌បរទេសមាន :<ul><li>បណ្តុះស្មារតីស្រលាញ់ និងផ្សព្វផ្សាយសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិទៅដល់យុវជនតាមសាលារៀន   ទីសាធារណៈ​ និងទប់ស្កាត់វប្បធម៌ឥតប្រយោជន៍។</li><li>បង្កើតស្នាដៃខ្មែរដែលមានគុណភាពល្អ ជាទីពេញនិយម និងរួបរួមលើកតម្កើងសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ។</li><li>ស្រាវជ្រាវស្វែងយល់កែលម្អសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិឲ្យសុក្រិត និងអប់រំ សីលធម៌ក្នុង ការរស់នៅឲ្យថ្លៃថ្នូរ ឧត្តុងឧត្តម។</li><li>អប់រំសីលធម៌ទាំងប្រាំ(ខ្លួនឯង គ្រួសារ សង្គម វិជ្ជាជីវៈ អន្តរជាតិ និងពន្យល់ហេតុ ផលរវាង សីលធម៌ និងអសីលធម៌។</li><li>អប់រំព្រំប្រទល់សិទ្ធិ និងច្បាប់ ដល់យុវជនព្រមទាំងទំនួលខុសត្រូវគឺដើម្បីលុបបំបាត់អនាធិបតេយ្យក្នុងសង្គម។</li><li>អប់រំឲ្យស្គាល់ និងស្រលាញ់លក្ខណៈ និងអត្តសញ្ញាណជាតិព្រមគ្នាជាមួយការទប់ស្កាត់ការវាយបកលើវប្បធម៌បរទេសមិនល្អ។</li></ul>

តើវប្បធម៌បរទេសបានជះឥទ្ធិពលដូចម្តេចចំពោះយុវជនខ្មែរ? ក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនចូរបង្ហាញពីវិធានការទប់ស្កាត់?

<ul><li>វប្បធម៍រួបីយៈ សំដៅលើការបន្សល់ទុកស្នាដៃការកសាងផ្សេងៗ។ ឧទាហរណ៍ៈ សំណង់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។</li> <li>វប្បធម៍អរូបីយៈ សំដៅផ្នត់គំនិត បទដ្ធានក្នុងការរស់នៅក្នុងសង្គម។ ឧទាហរណ៍ៈ ពាក្យចាស់បុរាណឲ្យតម្លៃថាកូស្រីបង្វិលចង្ក្រានមិនជុំ។</li> </ul>

តើវប្បធម៍ចែកចេញជាប៉ុន្មានប្រភេទ? អ្វីខ្លះ?

ខ្មែរទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌បរទេស ក.ឥទ្ធិពលឥណ្ឌា (ស.វទី១) <ul><li>ទស្សនៈរាជាធិបតេយ្យ</li> <li>សាសនា មានព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា</li> <li>សិល្បៈរូបបដិមាកាច់ចង្កេះ</li> <li>ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ក្បូនច្បាប់</li> </ul> ខ.ឥទ្ធិពលចិន (ស.វទី៣) <ul><li>ជំនួញ ការជួញដូរ</li> <li>សិល្បៈល្ខោន</li> <li>ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់</li> </ul> គ.ឥទ្ធិពលចាម-ជ្វា (ស.វទិ៥) <ul><li>ស្ថាបត្យកម្ម (ប្រាសាទភ្នំ) និងក្បាច់លំអ (រាហ៊ូ)</li> </ul> ឃ.ឥទ្ធិពលសៀម-យួន (ស.វទី១៣) <ul><li>តាមរយៈពាក្យពេចន៍ ឧ.សៀម៖ កន ប្រែថា មិត្ត។ កុន ប្រែថាល្ខោន។</li> <li>តាមរយៈពាក្យពេច៍ ឧ.ដរ ប្រែថាកំពង់ចម្លង។ ឌឿដង ប្រែដា ផ្លែផ្កា។</li> </ul> ង.ឥទ្ធិពលអឺរ៉ុប (ស.វទី១៦) <ul><li>វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកទេស</li> <li>ទំនៀមទម្លាប់ ចាប់ដៃ ឱបថើបគ្នា ងក់ក្បាល</li> <li>កិច្ចការរដ្ធបាល</li> <li>ភាសានិយាយ សរសេរ ឧ.ស៊ីក្លូ ម៉ែត្រ កាប៉ូរាល់។</li> </ul>

តើខ្មែរទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌ពីប្រទេសណាខ្លះ? ទៅលើអ្វី?

វប្បធម៌ខ្មែរដែលជាមរតកពីមុនមកមាន <ul><li>ការប្រកាន់របបមាតាធិបតេយ្យ៖ ដោយគោរពស្ត្រីជាធំក្នុងគ្រួសារ និងសង្គម</li> <li>មានជំនឿលើលោកតាម្ចាស់ស្រុក ជំនឿលើព្រលឹងដូនតា និងបុព្វការីជន</li> <li>មានភាសា (មានអន្តរបទ ឬផ្នត់គំនិត)</li> <li>មានទំនៀមទំលាប់ (ប្រពៃណី សិល្បៈ)</li> </ul>

តើវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលជាមតកពីមុនរហូតដល់បច្ចុប្បន្នមានអ្វីខ្លះ?

ក.វប្បធម៌ខ្មែរដែលជាមរតកពីមុនរហូតដល់បច្ចុប្បន្នមាន៖ <ul><li>របបមាតាធិបតេយ្យ</li> <li>ជំនឿតាមម្ចាស់ស្រុក ព្រលឹងដូនតា មេបា បុព្វការីជន</li> <li>មានភាព(មានអត្តរបទ ឬផ្នត់ជែក)</li> </ul> ខ.ខ្មែរទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌បរទេសមាន៖ ប្រទេសឥណ្ឌាសតវត្សទី១គ.ស <ul><li>ទស្សនៈរាជានិយម</li> <li>សាសនា(ព្រាហ្មញ្ញ ពុទ្ធសាសនា)</li> <li>ភាសាអក្សរសិល្ប៍</li> </ul> ប្រទេសចិនសតវត្សទី៣ <ul><li>ជំនូញជួញដូរគ្រប់ប្រភេទ</li> <li>ល្បាយជាតិសាសន៍</li> <li>សិល្បៈ(ល្ខោន)</li> <li>ប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់</li> </ul> ចាម ជ្វាសតវត្សទី៥ <ul><li>ស្ថាបត្យកម្ម សំណង់ ចំលាក់ផ្សេងៗ</li> <li>ក្បាច់ចំលាក់នានាសិប្បកម្ម កាំបិតពូថៅ</li> </ul> សៀម យួន សតវត្សទី ១៣ <ul><li>ភាសា (បាញ់ហយ បាញ់ស៊ុង បាញ់ឆែវ...)</li> </ul> អឺរ៉ុបសតវត្សទី១៦ នៃគ.ស <ul><li>ពាក្យបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រដូចជា៖ កុំព្យូទ័រ អ៊ីនធឺណែត</li> <li>បច្ចេកទេសរដ្ធបាល</li> <li>ទំនៀមទំលាប់(ចាប់ដៃ ងក់ក្បាល...)</li> <li>ភាសានិយាយ សរសេរ(ម៉ែត្រ រ៉ាឌីដ្យូ)</li> <li>របបនយោបាយ</li> <li>បច្ចេកទេសរដ្ធបាល...។</li> </ul>

ពាក្យទាក់ទង: វប្បធម៌